Έτα Τζέιμς: Το κακό κορίτσι της Soul με τη χρυσή φωνή
Η Έτα Τζέιμς, το πραγματικό όνομα της οποίας ήταν Τζέιμσετ Χόκινς, γεννήθηκε στις 25 Ιανουαρίου του 1938 στο Λος Άντζελες.
Δε γνώρισε ποτέ τον πατέρα της αν και της είχαν πει ότι ήταν ένας διάσημος παίκτης μπιλιάρδου από την Μινεσότα. Όταν μεγάλωσε, τον συνάντησε και τον ρώτησε αν αληθεύουν οι φήμες. Εκείνος δεν παραδέχτηκε ούτε αρνήθηκε τίποτα. ¨Όπως, αναφέρει η Τζέιμς στο βιβλίο της «αυτός ο άντρας απλώς δεν μπορούσε να με θυμηθεί»...
Η μητέρα της ήταν μια φευγαλέα παρουσία στη ζωή της κι έτσι η μικρή Έτα μεγάλωσε –στην ουσία υιοθετήθηκε– από τους ιδιοκτήτες του σπιτιού που έμενε. Το ζευγάρι ανέθρεψε την Τζέιμς σύμφωνα με τα χριστιανικά πρότυπα και μέσα σε αυτά συμπεριλαμβανόταν η συμμετοχή της στην εκκλησιαστική χορωδία. Από πολύ νεαρή ηλικία η φωνή της ξεχώρισε και σύντομα άρχισε να ψέλνει μόνη της. Μάλιστα, έγινε τόσο γνωστή που, κατά τα λεγόμενά της, διασημότητες του Χόλιγουντ πήγαιναν στην εκκλησία μόνο και μόνο για να την ακούσουν.
Όμως, η μικρή με την ιδιαίτερα βραχνή φωνή δεν είχε σκοπό να τραγουδάει τα ευαγγέλια για πολύ ακόμα. Οι “rhythm and blues” μελωδίες την οδήγησαν μακριά από την εκκλησία, σε πιο επαγγελματικά μονοπάτια.
«Η μητέρα μου πάντα ήθελε να γίνω τραγουδίστρια της τζαζ αλλά εγώ ήθελα να γίνω λίγο πιο πρόστυχη» γράφει στο βιβλίο της.
Και αυτό ακριβώς έκανε έως ότου, στις αρχές του 1950, ο παραγωγός Τζόνι Ότις την εντόπισε να τραγουδάει στους δρόμους του Σαν Φρανσίσκο μαζί με δύο φίλες της.
«Εκείνη την περίοδο, η μπάντα “Midnighters” με επικεφαλής τον Χένρι Μπάλαρντ είχε κάνει επιτυχία με το “Work With Me, Annie,” και αποφασίσαμε για πλάκα να τους απαντήσουμε. Ούτε που σκεφτόμασταν ότι θα μπούμε στη μουσική βιομηχανία» είχε πει.
Ο Ότις άκουσε το τραγούδι της πλανόδιας κοριτσίστικης μπάντας και είπε στην Τζέιμς να ζητήσει άδεια από την μητέρα της για να τον συνοδεύσει στο Λος Άντζελες προκειμένου να ηχογραφήσουν κάποια τραγούδια. Αντί γι’ αυτό η δεκαπεντάχρονη τότε Τζέιμς πήγε στο σπίτι της και πλαστογράφησε την υπογραφή της μητέρας της πάνω σε ένα χαρτί που έγραφε ότι ήταν... δεκαοχτώ. Άλλαξε το όνομά της στο πιο εύηχο «Έτα Τζέιμς» και μπήκε στο στούντιο για να ηχογραφήσει το πρώτο της σινγκλ. Ήταν η αρχή μιας αξιοζήλευτης αλλά ταυτόχρονα αντιφατικής καριέρας...
Γνώρισε την πρώτη επιτυχία με το τραγούδι “Roll With Me, Henry”. Όμως, για τη συντηρητική εκείνη εποχή δεν επιτρεπόταν να χρησιμοποιηθεί η λέξη “roll” (κουνήσου, χόρεψε) στον τίτλο διότι εθεωρείτο χυδαία. Το τραγούδι μετονομάστηκε σε “Dance With Me”, τραγουδήθηκε από την Georgia Gibbs και σημείωσε τεράστια επιτυχία. Δεν ήταν η πρώτη φορά που λευκοί καλλιτέχνες σημείωναν επιτυχία τραγουδώντας δημιουργίες μαύρων καλλιτεχνών που περιείχαν «αμαρτωλούς» στίχους...
Ήταν, όμως, το τραγούδι “At Last” που στιγμάτισε την καριέρα της και την κατέστησε «θρυλική». Το τραγούδι με τα χαρακτηριστικά βιολιά στην εισαγωγή του ήταν, στην πραγματικότητα, μια διασκευή τόσο επιτυχημένη που στη συνείδηση του κοινού εντυπώθηκε ως αυθεντική εκτέλεση. Αμέτρητες νύφες ανά τον κόσμο το έχουν επιλέξει ως μουσική υπόκρουση στη γαμήλια δεξίωσή τους και ήταν το ίδιο τραγούδι που ο πρόεδρος των Η.Π.Α Μπαράκ Ομπάμα, επέλεξε για να το χορέψει με τη σύζυγό του στην τελετή της ορκωμοσίας του τραγουδισμένο, όμως, από την Beyonce, γεγονός που εξόργισε την Έτα Τζέιμς.
Μετά το ντεμπούτο της το 1955 η Τζέιμς ξεκίνησε τις περιοδείες υπό το άγρυπνο βλέμμα του Ότις. Στην αρχή δούλευε σε κακόφημα μπαρ κερδίζοντας μόλις δέκα δολάρια τη βραδιά. Τα πράγματα άλλαξαν προς το καλύτερο το 1959 όταν συνεργάστηκε με τη μεγαλύτερη δισκογραφική εταιρεία του Σικάγο, την “Chess” και ξεκίνησε να περιοδεύει με μεγάλους καλλιτέχνες όπως o Τζέρι Λι Λιούις και οι Έβερλι Μπράδερς.
Οι επιτυχίες διαδέχονταν η μια την άλλη μεταξύ των οποίων τα “Trust In Me”, “Something's Got a Hold On Me”, “Sunday Kind of Love”, “All I Could Do Was Cry”, και η Τζέιμς διαπότιζε κάθε τραγούδι με την παθιασμένη φωνή της και τη μοναδική ερμηνεία της.
Η Τζέιμς θυμάται χαρακτηριστικά την αντίδραση του διευθυντή της δισκογραφικής της εταιρείας σε αυτήν την αναπάντεχη επιτυχία. «Έτρεχε δεξιά κι αριστερά μέσα στην εταιρεία φωνάζοντας ενθουσιασμένος “η Έτα τα κατάφερε!” Τότε δεν καλοκαταλάβαινα τι σημαίνει αυτό, εκτός ίσως από το ότι περισσότεροι λευκοί άκουγαν τη μουσική μου. Στην εταιρεία μου έλεγαν συνέχεια ότι ήμουν η πρώτη αυθεντική soul φωνή στο δυναμικό τους. Τότε, η soul γινόταν σιγά σιγά η μόδα της εποχής», γράφει στην αυτοβιογραφία της. «Ομως, εγώ, τραγουδούσα τη soul με τον παλιό, παραδοσιακό τρόπο...»
Το 1967 κυκλοφόρησε ένα από τα πιο σημαντικά soul άλμπουμς, το “Tell Mama”, ένα κράμα rock και gospel μουσικής, που αναμίγνυε ζωηρά τέμπο με εκκλησιαστικές μελωδίες.
Η επαγγελματική της επιτυχία, ωστόσο, δεν ήταν αρκετή για να διώξει τους προσωπικούς της δαίμονες: την εξάρτησή της από τα ναρκωτικά.
«Προσπαθούσα να διαχειριστώ τη ζωή μου και την πίεση της δουλειάς» έλεγε, προσπαθώντας να εξηγήσει τι την οδήγησε στη χρήση ηρωίνης.
«Συνήθιζα να διασκεδάζω στα μπαρ του Χάρλεμ. Όλοι οι καλλιτέχνες που θαύμαζα ήταν στα ναρκωτικά. Η Μπίλι Χαλιντέι που ήταν το πρότυπό μου τραγουδούσε εκπληκτικά. Άρχισα να σκέφτομαι μήπως αυτό συμβαίνει εξαιτίας των ναρκωτικών. Ήθελα να της μοιάσω, με ό,τι συνεπάγεται αυτό. […] Τα κακά κορίτσια ήταν αυτά που μου άρεσαν. Ήθελα να είμαι μοναδική, να μην περνώ απαρατήρητη. Ήθελα να είμαι τόσο καθωσπρέπει όσο οι σημαντικές τραγουδίστριες της εποχής μου αλλά και τόσο φανταχτερή όσο οι πόρνες στους δρόμους του Χάρλεμ»
Η εξάρτηση από τις τοξικές ουσίες επηρέασε τη φωνή της, σχεδόν κατέστρεψε την καριέρα της, την οδήγησε στη φυλακή και στην οικονομική καταστροφή. Χρειάστηκε σχεδόν δύο δεκαετίες για να καταφέρει να απεξαρτηθεί. Μάλιστα, ο σύζυγός της φυλακίστηκε όταν ανέλαβε πλήρως την ευθύνη για τη γενναία ποσότητα ναρκωτικών που βρέθηκε στην κατοχή της Τζέιμς.
Στα χρόνια που ακολούθησαν προσπάθησε, καθαρή πια, να σταθεί στα πόδια της. Ξεκίνησε να δουλεύει ξανά σε μικρά κλαμπ μιας και καμία δισκογραφική εταιρεία δεν μπορούσε πια να επενδύσει πάνω της. Το 1984 προσκλήθηκε να τραγουδήσει στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων στο Λος Άντζελες και η καριέρα της πήρε την αναζωογονητική ώθηση που χρειαζόταν παρόλο που η Τζέιμς αυτήν την φορά πάλευε με μια νέα εξάρτηση από τα παυσίπονα καθώς και με την παχυσαρκία. Συχνά, δε, τραγουδούσε καθισμένη σε αναπηρικό καροτσάκι.
Παρά τα σκαμπανεβάσματα στη ζωή και στην καριέρα της η Τζέιμς κέρδισε ένα βραβείο Γκράμι το 2003 για το «Πιο σύγχρονο blues άλμπουμ» το “Let's Roll” ένα το 2004 για το «Πιο παραδοσιακό blues αλμπουμ» το “Blues to the Bone” κι ένα το 1994 για την «Καλύτερη τζαζ ερμηνεία» με το
“Mystery Lady: Songs of Billie Holiday”. Το 2003 βραβεύτηκε επίσης με ένα ειδικό Γκράμι για ολόκληρη την καλλιτεχνική συνδρομή της στη μουσική βιομηχανία και απέκτησε το δικό της αστέρι στη «λεωφόρο της δόξας», στο Χόλιγουντ.
Τον Οκτώβριο του 2011 κυκλοφόρησε το τελευταίο της άλμπουμ με τίτλο “The Dreamer” με ερμηνείες γνωστών τραγουδιών άλλων καλλιτεχνών όπως το “Welcome to the jungle” των Guns ‘n Rosest
