Yerma*
Γυναίκα. Μάνα. Σύντροφος. Ο Federico Garcia Lorca στη «Γέρμα» μας μεταφέρει στην Ισπανική ύπαιθρο, κάπου στα 1934. «Μιλάει» για τον πόθο, την ανάγκη, τη «φωτιά» που καίει τα σωθικά της Γέρμα, για μητρότητα, για να φέρει στον κόσμο ένα παιδί, το παιδί της, μια νέα ζωή. Μας περιγράφει τις κοινωνικές νόρμες της εποχής, την παραδοσιακή κοινωνία και την ελευθερία ή την παθητική παράδοση σε αυτήν. Η «Γέρμα» του Λόρκα «γεννάει» πόνο στην ανάγκη και η «δίψα» για δημιουργία νέας ζωής «πνίγεται» με το πιο αποτρόπαιο έγκλημα καθώς μεταμορφώνεται και πλέον ακολουθεί τα σκοτεινά μονοπάτια της συνειδητοποίησης ότι δεν θα κρατήσει, το μωρό που τόσο θέλει, στα σπλάχνα της.
Η «Γέρμα» ανέβηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα από το Εθνικό Θέατρο το 1961 με την Άννα Συνοδινού στον ομώνυμο ρόλο. Φέτος μεταφέρεται από τη Λίλλυ Μελεμέ, με περίτεχνη μαεστρία και ατμοσφαιρική σκηνοθεσία, στη σκηνή του πολυχώρου Vault με την υποστήριξη του Ινστιτούτου Θερβάντες και καθώς γράφονται αυτές οι γραμμές έχει πάρει παράταση για δεύτερη φορά μέχρι και την Κυριακή των Βαΐων. Σαν το γονέα που παίρνει το παιδί από το χέρι, η Λίλλυ Μελεμέ καθοδηγεί και αφήνει με προστατευτική ελευθερία τα «παιδιά» της να αναπνεύσουν επί σκηνής και να δώσουν «ζωή» στην ιστορία της «Γέρμα». Στον πρωταγωνιστικό ρόλο ανήκουν οι Μυρτώ Γκόνη και Ειρήνη Κουμπαρούλη σαν δυο πλευρές του ίδιου νομίσματος. Μαζί δημιουργούν την απόλυτη Γέρμα. Οι ηθοποιοί που τις πλαισιώνουν μετατρέπονται άλλοτε σε Χορό, άλλοτε σε κριτές και προσωποποίηση των ηθών και των πιστεύω μιας κοινωνίας που περιθωριοποιεί ότι διαφορετικό και άλλοτε σε προέκταση του διακαή πόθου της Γέρμα για δημιουργία.
Έξυπνη κίνηση από τη σκηνοθέτη να ντύσει τη Γέρμα με τα πρόσωπα των Γκόνη και Κουμπαρούλη. Η Γκόνη παρουσιάζει μια «παγωμένη» Γέρμα που σιγά, σιγά «βουλιάζει» στην αδυναμία του κορμιού της και στους ψίθυρους των σκιών των γυναικών του κάμπου, στη συναισθηματική αποστασιοποίηση του άντρα της και τον εγωισμό που την πνίγει. Οι τοίχοι του σπιτιού την πλακώνουν, την «θάβουν» ζωντανή και αισθάνεται ακόμα και τον κάμπο που βγάζει καρπούς να την κοροϊδεύει καθώς τα μάτια της Γκόνη μοιάζουν παγωμένα, γυαλίζουν μέσα στο σκοτάδι της στειρότητας που πνίγει τη «Γέρμα» της χωρίς όμως να τους λείπει η ψυχή που χρειάζεται κάποιος για να στηρίξει στους ώμους του έναν τέτοιο ρόλο. Με σεβασμό προς την τέχνη και αγάπη για αυτό που κάνουν, και οι δύο κοπέλες, δεν δείχνουν ότι αυτός ο ρόλος είναι και το πρώτο τους βήμα στη σκηνή. Η Γέρμα της Κουμπαρούλη παρουσιάζεται ως ένα ηφαίστειο έτοιμο να εκραγεί, με πόθο που «αναβλύζει» από τις κινήσεις, το στήσιμο του κορμιού της ηθοποιού, το «πάτημα» των λέξεων, τον «ιδρώτα» και το «κλάμα» της ανάγκης που ζητάει ο χαρακτήρας και του υποκριτικού ταλέντου που αγκαλιάζει την «ευθεία γραμμή» στην οποία «πατάει» η Γέρμα. Η δυσκολία του να ξεκινήσεις ένα ρόλο με τα ίδια θέλω και να τελειώσεις το έργο χωρίς καμία αλλαγή είναι μεγάλη παγίδα που μπορεί να κουράσει αλλά η Ειρήνη Κουμπαρούλη δε σε αφήνει λεπτό να το αισθανθείς. Εκεί που η Γκόνη «παγώνει», η Κουμπαρούλη «φλέγεται» και εκεί που η Κουμπαρούλη παραδίνεται στη στειρότητα του κορμιού και της μοίρας της, η Γκόνη μετατρέπεται σε λαίλαπα που «καίει» τα πάντα γύρω της με μια ανάσα, ένα βλέμμα, μία κίνηση. Τα δυο κορίτσια δημιουργούν μια εξαιρετική Γέρμα, τόσο διαφορετική και τόσο γεμάτα ίδια.
Στους ανδρικούς ρόλους που «ντύνουν» την ιστορία, ο Σωτήρης Μεντζέλος και ο Θέμης Μητρόπουλος δημιουργούν ένα συναισθηματικό «τραμπολίνο» της ζωής που θα μπορούσε να έχει, της ζωής που έχει και της ζωής που ίσως θα «έπρεπε» να έχει η Γέρμα. Ο Σωτήρης Μεντζέλος «φοράει» το κοστούμι του άνδρα που δυστυχώς παραμένει διαχρονικός χαρακτήρας που έχει γαλουχηθεί σε αξίες που πλέον δεν έχουν θέση σε μια «ανεπτυγμένη» κοινωνία αλλά δυστυχώς κρατούν ένα παρελθόν που θα έπρεπε να έχει περάσει στη λήθη, γραπωμένο και καθημερινό, ειδικά σε κάποια χωριά όπου η μικρή κοινωνία γίνεται προέκταση της ενδοοικογενειακής ζωής. Από το βλέμμα, τη χροιά της φωνής του μέχρι και το «χορό» με τον Θέμη Μητρόπουλο καθώς «σημαδεύει» ότι του ανήκει, κάθε του βήμα σφίγγει την αγκαλιά της Γέρμα πιο δυνατά γύρω από το κορμί του.
Στους γυναικείους ρόλους που πλαισιώνουν την Γέρμα, όλες οι κοπέλες πατάνε γερά στους χαρακτήρες τους και είναι αψεγάδιαστες, διατηρώντας τα «φώτα» επάνω τους κάθε στιγμή που μοιράζονται τη σκηνή με την Γέρμα ή προσθέτουν το δικό τους «λιθαράκι» στην ιστορία και ξετυλίγουν το μίτο που ωθεί ιστορία και Γέρμα στο τέλος. Η κάθε μια ξεχωριστή και μαζί σα γροθιά. Κρατάω τις δυο πιο διαφορετικές, άκρες του νήματος, Μαρουσώ Βαϊούλη και Μάγδα Κόρπη. Η Βαϊούλη, ο «κάμπος» που έχει μάθει στις αντίξοες συνθήκες, στην ξηρασία και τη βροχή και η Κόρπη, τα «νιάτα», η διαφορετική πνοή που σαν άνεμος, σαν αγρίμι, φυσάει και προσπαθεί να «σπάσει» το κατεστημένο. Τα υπόλοιπα κομμάτια του πάζλ, Σεβίνα Μαραγκού, Δήμητρα Μπαλή, Νάντια Πυθαρά και Μαρίνα Τσουμπρή, μοναδικές και σημαντικές, καθοδηγούν, οδηγούν και «σπρώχνουν» την Γέρμα στο «τέλος».
Αν και η σκηνή της έξαψης, της Διονυσιακής λατρείας, του «μαγαζιού των οργίων», αισθάνθηκα ότι «έκλεψε» λίγο από την «έκρηξη» του τέλους και της κορύφωσης, παρόλα αυτά «οδηγεί» την Γέρμα «γυμνή» να παραπατήσει στο δρόμο που την οδηγεί στην «κάθοδο», στο τελικό μονοπάτι του «χορού» της συνειδητοποίησης της μοίρας της και του αποτρόπαιου εγκλήματος.
Μια εξαιρετική παράσταση με νέους ηθοποιούς που δείχνουν την αγάπη τους για την τέχνη που έχουν ακολουθήσει, αναλαμβάνοντας ένα δύσκολο εγχείρημα για το πρώτο τους βήμα και με την καθοδήγηση της σκηνοθέτης Λίλλυς Μελεμέ καταφέρνουν να το παρουσιάσουν με το σεβασμό και το ταλέντο που χρειάζεται ένα τέτοιο έργο για να έρθει στη «ζωή».
Για 20 ακόμη παραστάσεις (έως την Πέμπτη 10 Απριλίου 2014). Κάθε Τετάρτη και Πέμπτη στις 19:00, στον Πολυχώρο Vault, Μελενίκου 26, Γκάζι, Βοτανικός. Πλησιέστερος σταθμός μετρό: Κεραμεικός (8’ περίπου με τα πόδια)
Τηλέφωνα: 213 0356472 / 6937249659, Email: vaulttheatre.gr@gmail.com
(για τηλεφωνικές κρατήσεις 11:00 – 14:00 και 17:00 -21:00)
http://www.facebook.com/VAULTTheatreGr1
*Yerma στα Ισπανικά σημαίνει «στείρα»
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
