Η άλλη δικτατορία μετά το πραξικόπημα
Τα τελευταία χρόνια η διακυβέρνηση της Τουρκίας υπό τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν άλλαξε κατά πολύ τη φιλοσοφία που δημιούργησε ο εθνάρχης των Τούρκων, Μουσταφά Κεμάλ, στις αρχές του πρηγούμενου αιώνα.
Παρότι ο νυν Πρόεδρος και πρώην Πρωθυπουργός ξεκίνησε ως ευρωπαϊστής και διαλλακτικός ηγέτης στην πολιτική σκηνή της χώρας, τα τελευταία χρόνια η απληστία του για εξουσία και η εγκαθίδρυση ενός απολυταρχικού κράτους με ενισχυμένη παρουσία του Ισλάμ σε αυτό αλλάζει την ιδεολογία περί ενός κοσμικού κράτους ανεκτικό στις άλλες θρησκείες και μειονότητες. Μπορεί κανείς να καταλάβει την πραγματικότητα αυτή βλέποντας τις συνεχείς επιθέσεις κατά των Κούρδων και την ολοένα μεγαλύτερη παρουσία του μουσουλμανισμού στα σχολεία της χώρας.
Επιπρόσθετα οι κακές σχέσεις με το Ισραήλ, οι καθημερινές παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου, το πρόσφατο επεισόδιο με τη Ρωσία, η αυξανόμενη κριτική εκ μέρους της τουρκικής ηγεσίας εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών και ο εκβιασμός στην Ευρωπαϊκή Ένωση για το προσφυγικό είναι τεράστια δείγματα της υβριστικής συμπεριφοράς του επικεφαλής της Τουρκικής Δημοκρατίας. Είναι λοιπόν εύλογο να αναρωτηθεί κανείς αν το πραξικόπημα στην Τουρκία -έστω και για τις ώρες που ξέσπασε- ήταν πραγματικότητα ή μια αλαζονικά σκηνοθετημένη φούσκα.
Ίσως θα ήταν αδύνατο για κάποιον να διανοηθεί πως μια χώρα που φαινομενικά ανήκει στο δυτικό κόσμο θα μπορούσε ποτέ να απειληθεί με αποσταθεροποίηση, λόγω στρατιωτικού πραξικοπήματος. Η είδηση αυτή έσκασε σαν βόμβα τόσο στα αυτιά του τουρκικού λαού όσο και στα ευρωπαϊκά κρατη. Η Τουρκία έζησε για μια νύχτα τον τρόμο, έχασε περίπου 300 ψυχές και μετα από μια ματωμένη νύχτα άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία της. Το διάγγελμα του Προέδρου Ερντογάν που κάλεσε τους πάντες στους δρόμους για να υποστηρίξουν τη δημοκρατία υπέβοσκε πως το πρόσωπο της δημοκρατίας στη χώρα είναι ο ίδιος.
Μετά την αποτυχία της απόπειρας πραξικοπήματος, οι «δημοκράτες» λίντσαραν στρατιωτικούς, ενώ το κατεξοχήν σύμβολο της δημοκρατίας προχώρησε σε αρκετές χιλιάδες συλλήψεις όχι μόνο στρατιωτικών, αλλά και δικαστών, ακαδημαϊκών, δημοσίων υπαλλήλων, δημοσιογράφων, πολιτών που εξιχνιάστηκε σε δυο μόλις μέρες πως ήταν μέρος του κινήματος του πραξικοπήματος. Το πραξικόπημα δημιούργησε την ιδέα πως ο Ερντογάν είναι πλέον η αδιαμφισβήτητη αρχή της χώρας που κατόρθωσε να ρίξει τους προδότες συνταγματάρχες και τους επιφυλάσσει μεγάλη τιμωρία, ανοίγοντας δια στόματός του το κεφάλαιο για την επαναφορά της θανατικής ποινής.
Το να επέλεξε ο ίδιος να σκηνοθετήσει το πραξικόπημα ίσως να είναι μια ακραία ιδέα για πολλούς. Ο Πρόεδρος έθαψε το φίλο του και σήκωσε το φέρετρό του με δάκρυα στα μάτια μετά τη νύχτα της αποτυχίας των τανκς. Από την άλλη, βέβαια, είναι επίσης βάσιμη ιδέα να θεωρείς υποκριτή τον άνθρωπο που χωρίς ντροπή ζητούσε από την Ευρωπαϊκή Ένωση επιπλέον 3 δισεκατομμύρια ευρώ, ειδάλλως «θα έπνιγε 50.000 μωρά στο Αιγαίο».
Όποια και να είναι η αλήθεια για τον υπεύθυνο του πραξικοπήματος, το αποτέλεσμα για την Τουρκία από εδώ και πέρα έιναι το ίδιο. Ο Πρόεδρος Ερντογάν έχει πλέον ακόμα περισσότερη υποστήριξη για την αλλαγή του πολίτεύματος σε αποκλειστικά προεδρικό, τον περιορισμό της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης και των οργάνων της, την ελευθερία του λόγου, που ήδη καταδιώκει με χιλιάδες συλλήψεις πριν τις 15 Ιουλίου, και την απομόνωση οποιασδήποτε αντίρρησης στο κοινοβούλιο της χώρας από την αντιπολίτευση.
Ο Κεμαλισμός που διακατείχε τις αρχές του τουρκικού κράτους έρχεται πλέον σε ευθεία σύγκρουση με τον ισλαμοσυντηρισμό του Ερντογάν. Το ανησυχητικό, βέβαια, είναι πως η νέα πραγματικότητα στοιχίζει και στοίχισε ζωές και ελεύθερο λόγο ακόμα και πριν από την απόπειρα του πραξικοπήματος. Όποιος υποστήριξε πως η 15η Ιουλίου θα αποτελεί «Ημέρα Δημοκρατίας» για την Τουρκία έχει δίκιο ως προς τη σημασία της ημέρας για τη δημοκρατία στη χώρα. Όχι όμως ως προς την ενίσχυσή της, αλλά ως προς την κατάλυσή της.
Ένα μάλλον μαύρο κεφάλαιο ανοίγει και ένας νέος δικτάτορας αναδεικνύεται.
