«Μια φωτογραφία θα πρέπει να δημιουργεί ένταση, να είναι άβολη»

Η βραβευμένη φωτογράφος Sarah Blesener καταγράφει εικόνες από την εκπαίδευση των εφήβων στα στρατόπεδα του Πούτιν και μοιράζεται τις ανησυχίες της για το παγκόσμιο φαινόμενο του εθνικισμού.

Πού μεγάλωσες;

Γεννήθηκα και μεγάλωσα στη Μινεάπολη της Μινεσότα. Ωστόσο, όταν αποφοίτησα από το σχολείο στα δεκαέξι μου, άρχισα να ταξιδεύω στις Η.Π.Α και την Ευρώπη.

Από πότε θυμάσαι τον εαυτό σου να βγάζει φωτογραφίες; Ποια ήταν τα πρώτα σου ερεθίσματα;

Ξεκίνησα να βγάζω φωτογραφίες όταν ήμουν στην προεφηβία μου. Αργότερα, συναντήθηκα με έναν φίλο μου φωτογράφο που μόλις είχε επιστρέψει από την Τουρκία. Οι φωτογραφίες ήταν ασπρόμαυρες και είχαν έντονο το στοιχείο του ντοκιμαντέρ. Μέχρι τότε δεν είχα δει αυτή την πλευρά της φωτογραφίας ή της ζωής να απεικονίζεται έτσι. Ουσιαστικά, ήταν η πρώτη μου επαφή με το συγκεκριμένο είδος και το σκεφτόμουν για πολλούς μήνες. Έτσι αποφάσισα να αγοράσω μια κάμερα και να βάλω τον φίλο μου να με διδάξει τα βασικά.

Ποια είναι η ιδέα που έχεις για την φωτογραφία και ποιος θεωρείς πως είναι ο σκοπός της;

Για εμένα η φωτογραφία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το πάθος μου για την λογοτεχνία και την ανάγκη μιας κοινής γλώσσας. Τα έργα των Καμύ, Ντοστογιέφσκι, Στάινμπεκ, Προύστ και Μπρόντσκι αποτελούν έμπνευση για την δουλειά μου. Μας εκθέτουν ψυχολογικά σε διαφορετικά βιώματα και έρχονται να συντρίψουν την ασφαλή μας πραγματικότητα.Και έτσι η πίστη μου στη φωτογραφία προέρχεται από την επιθυμία για κόσμους που θέλουν να ενωθούν, να γίνουν κατανοητοί μέσα από τον φακό. Ωστόσο, πιστεύω ότι ο σκοπός της φωτογραφίας όπως και όλες οι μορφές τέχνης είναι άκρως πολιτικός. Οι φωτογραφίες είναι κρίσιμες και απαραίτητες για την αντιμετώπιση των στερεοτύπων, των αδυναμιών και του φόβου που έχουμε μέσα μας. Αλλιώς, θέματα που πρέπει να ειπωθούν θα παραμείνουν στο περιθώριο. Μια φωτογραφία θα πρέπει να δημιουργεί ένταση, να είναι άβολη.

Με την βοήθεια του φακού έχεις εξιστορήσει πολύ ενδιαφέρουσες ιστορίες. Με ποια κριτήρια αποφασίζεις το εκάστοτε θέμα;

Όλα τα έργα μου έχουν βαθύτερα αίτια και συνδέονται μεταξύ τους. Αυτό το διάστημα, ασχολούμαι με την ιδεολογία του εθνικισμού που την βρίσκω σε παγκόσμιο επίπεδο εξαιρετικά ενοχλητική. Ξεκίνησα μια σειρά φωτογραφιών που κινούνται στον όρο του εθνικισμού σε συνδυασμό με την νεολαία. Η αρχή έγινε σε στρατόπεδα εκπαίδευσης για παιδιά στην Ρωσία αλλά φιλοδοξώ να επεκτείνω το project τόσο στην Αμερική όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Μίλησέ μας για το "Toy Soldiers".

Έχοντας αυτή την «περιέργεια» για τον εθνικισμό, δημιούργησα το εν λόγω project. Ειδικότερα, θέλω να επικεντρωθεί στο πώς οι νέοι διδάσκονται αυτές τις ιδεολογίες. Εκείνο το διάστημα κάποιοι Ρώσοι φίλοι μου ήταν ενεργοί στην πολιτική σκηνή και έτσι αποφάσισα να διερευνήσω την συμμετοχή των νέων στα πολιτικά ζητήματα. Τον Απρίλιο του 2016 ήμουν στην Μόσχα και τυχαία είδα μια στρατιωτική σχολή δοκίμων που εκπαίδευε τους μαθητές πώς να αποσυναρμολογούν AK47 και πώς να φορούν μέσα σε ελάχιστα λεπτά τις στολές βιολογικού κινδύνου. Ως επακόλουθο, έψαξα και βρήκα πατριωτικές λέσχες, καλοκαιρινές στρατιωτικές κατασκηνώσεις κ.α σε όλη την Ρωσία. Μιλάω την γλώσσα και έτσι πέρασα πολλές μέρες με αυτά τα παιδιά και δέθηκα μαζί τους. Ήταν όλοι τόσοι νέοι, αφελείς και αθώοι, γεμάτοι με ελπίδες για το μέλλον όπως όλα τα παιδιά στην ηλικία τους. Είχαν περηφάνεια για την χώρα και την ιστορία τους και δεν φάνηκαν να προβληματίζονται για την εθνικιστική τους εκπαίδευση και τους κίνδυνους που ελλοχεύει. Ωστόσο, θα ήθελα να διευκρινήσω πως η Ρωσία ήταν μόνο η αρχή και θα ερευνήσω τον εθνικισμό και στον υπόλοιπο κόσμο.

Από την εύθραυστη πολιτική σκηνή στις ΗΠΑ, την άνοδο της δεξιάς στην Ευρώπη, στους εμφύλιους πολέμους στη Μέση Ανατολή, θεωρείς ότι η ιστορία θα γραφτεί με μαύρο μελάνι;

«Ο χρόνος είναι ένας επίπεδος κύκλος» όπως έχει πει και ο Νίτσε. Πιστεύω ότι αρκετά συχνά επαναλαμβάνονται τα ίδια ιστορικά φαινόμενα. Δεν θεωρώ ότι ο κόσμος τώρα είναι πιο σκοτεινός από ότι ήταν στο παρελθόν ή ότι θα είναι χειρότερα στο μέλλον. Πιστεύω απλά πως υπάρχουν πολλές διακυμάνσεις. Ενώ ο κόσμος μας (με την έννοια της παγκοσμιοποίησης) συνδέεται πιο πολύ από ποτέ, ταυτόχρονα υπάρχουν περισσότερα σύνορα από οποιαδήποτε στιγμή στην σύγχρονη ιστορία. Υπάρχει μια γενική στροφή προς τη φυλετική και εθνική ενότητα παρά στην ανθρωπότητα γενικότερα.