«Δεν υπάρχει τίποτα πιο ενδιαφέρον από τους ανθρώπους»

Ο φωτογράφος Jan Møller Hansen μιλά στο Pragmatikotita.gr για την γοητεία της φωτογραφίας, τις ιστορίες που τον ελκύουν και για τις εμπειρίες του από την συνύπαρξη με τους νομάδες των Ιμαλαΐων, τους Rautes.

«Πάντα μου άρεσε η φωτογραφία. Το 1985, ταξίδεψα κοντά στην Νοτιοανατολική Ασία με το σακίδιο μου, που περιείχε μια φωτογραφική μηχανή και φιλμ. Επισκέφθηκα την Σρι Λάνκα, το Νεπάλ και την Ινδία. H εμπειρία αυτή μου άνοιξε τα μάτια και ήταν μια από τις πιο ουσιαστικές μου επαφές με την φωτογραφία». Με αυτά τα λόγια ο πολυβραβευμένος φωτογράφος και πρώην διπλωμάτης Jan Møller Hansen περιγράφει τις πρώτες του σημαντικές εμπειρίες που κλήθηκε να καταγράψει μέσα απ'το φακό του.

«Ήμουν γοητευμένος από τους διαφορετικούς πολιτισμούς, τους ανθρώπους και τους τόπους. Δεν είχα πολλές γνώσεις για την φωτογραφία και στο τι θα μπορούσε να οδηγήσει» θυμάται σήμερα.

Για τον Δανό Jan, το πρόσωπο πίσω από την κάμερα είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας στη φωτογραφία. «Πρόκειται για το όραμα που έχεις. Το μήνυμα που θέλεις να πεις στον θεατή. Τα πράγματα που συμβαίνουν στον εγκέφαλό σου προτού πατήσεις το κουμπί για το κλικ» δηλώνει με πάθος ο διάσημος φωτογράφος και συνεχίζει τονίζοντας πως «πρόκειται για την απόκτηση γνώσης και σεβασμού προς τους άλλους».

Ένας λόγος για τον οποίο η δουλειά του Jan έχει ξεχωρίσει τόσο, είναι για τις ιστορίες που αποτυπώνει. Ιστορίες από την καθημερινότητα ανθρώπων που βιώνουν ιδιαίτερες συνθήκες

«Όντας διπλωμάτης, ένιωθα συχνά ότι αυτά που μου έλεγαν δεν ταίριαζαν με αυτό που έβλεπα εγώ με τα ίδια μου τα μάτια» αναφέρει και εξηγεί, «Όταν εργάστηκα στο Μπαγκλαντές από το 2007 έως το 2012 (σ.σ. ως διπλωμάτης), συνάντησα πολλούς προνομιούχους στην κοινωνία. Εκεί υπάρχει μια απίστευτη ανισότητα μεταξύ των λίγων προνομιούχων και των εκατομμυρίων απλών ανθρώπων. Αυτό που μου είπαν δεν ταίριαζε καθόλου με αυτό που είδα. Εκατομμύρια άνθρωποι ζουν κάθε μέρα έχοντας να παλέψουν με την καταπίεση, την αδικία και την ανισότητα. Η φωτογραφία έγινε ένας από τους τρόπους με τους οποίους αντιμετώπιζα την καταπίεση, την αδικία και την ανισότητα που παρατηρούσα κάθε μέρα. Ένα είδος εσωτερικής εξέγερσης ή διαμαρτυρίας» εξομολογείται.

Εκείνο ήταν το βίωμα που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ζωή του Hansen. Ήταν εκείνη η στιγμή που κατάλαβε πως η μέχρι τότε καριέρα του δεν τον κάλυπτε όσο πίστευε. «Υπάρχουν πολλά πράγματα που βαδίζουν προς τη λάθος κατεύθυνση στον σημερινό κόσμο. Η φωτογραφία με βοηθά να αντιμετωπίζω τέτοιες προκλήσεις και τα συναισθήματα μου για τον κόσμο στον οποίο ζούμε. Η φωτογραφία μου δίνει ελπίδα και σεβασμό για τους άλλους».

Οι φωτογραφικές σειρές του Jan σίγουρα αντικατοπτρίζουν τις απόψεις του και τις πεποιθήσεις που έχει όχι μόνο για την φωτογραφία αλλά και για τους ανθρώπους. Χάρη στον Δανό φωτογράφο έχουν βγει στο φως της δημοσιότητας εικόνες από ανθρώπους που ζουν σε παραγκούπολεις, αυτόχθονες φυλές, μειονότητες, πρόσφυγες αλλά και επιζώντες από επίθεση με οξύ -μεταξύ άλλων.

Το project όμως που έγινε η αφορμή για την παρούσα συνέντευξη είναι εκείνο των Rautes, μιας ομάδα ιθαγενών που ζει στα Ιμαλάια. Έχοντας ζήσει στο Νεπάλ 7 χρόνια αλλά και επισκεφθεί την χώρα αρκετές φορές ο Hansen μοιράζεται μαζί μας τις εμπειρίες του για την φωτογράφιση των Rautes.

«Οι Rautes, είναι οι τελευταίοι κυνηγοί-συλλέκτες των Ιμαλαΐων. Σήμερα υπάρχουν μόνο 156 που ζουν στα δάση του δυτικού Νεπάλ. Μεταναστεύουν από τις κοιλάδες των ποταμών μέχρι τους μεσαίους λόφους στα δυτικά μέρη του Νεπάλ και μένουν σε προσωρινά στρατόπεδα μακριά από τα χωριά, σε απομακρυσμένα τμήματα των δασών» περιγράφει ο ίδιος. Όμως τα ιδιαίτερα στοιχεία αυτής της ομάδας εντοπίζοντας στην καθημερινότητά τους.

«Έχουν τη δική τους μοναδική κουλτούρα, γλώσσα και θρησκεία ενώ πιστεύουν στον Θεό Ήλιο Berh. Για να επιβιώσουν, τρέφονται με μαϊμούδες (langur και macaque) ρύζι και λίγα είδη λαχανικών που διακινούνται από τοπικές αγορές και αγρότες στην περιοχή όπου μένουν. Προκειμένου να διατηρήσουν την ταυτότητά τους και να επιβιώσουν ως ξεχωριστή κοινότητα, οι Rautes διατηρούν έναν ορισμένο βαθμό μυστικότητας αποφεύγοντας να εξομοιωθούν»  σημειώνει.

Για τον Jan, ως φωτογράφος και ξένος, δεν ήταν αρχικά εύκολο να βρεθεί κοντά τους και γίνει μέρος της καθημερινότητάς τους, καθώς έπρεπε να γίνει δεκτός από τον αρχηγό και τρεις άλλους επικεφαλής από την κοινότητα.

«Αρκετές φορές, ο αρχηγός της φυλής ήρθε στο κοντινό παζάρι, όπου κατοικούσαμε, για να διαπραγματευτούμε και να διασφαλίσει ότι και αυτός και η κοινότητα θα επωφελούταν από την επίσκεψή μου» θυμάται και αναφέρει επιπλέον πως όσο καιρό ήταν εκεί του ζήτησαν να συμβάλλει στο σύνολο. «Ήταν δίκαιο. Δεν μπορείς να πας μόνο για να φωτογραφίσεις και στη συνέχεια να φύγεις χωρίς να δώσεις τίποτα πίσω στην κοινότητα» αναφέρει και δηλώνει πως οι Rautes κέρδισαν τον απόλυτο σεβασμό του όσο ήταν εκεί.

Κοιτάζοντας τις φωτογραφίες (βλ. gallery) του Jan, τον ρωτώ για τον ρόλο της εικόνας και τη δύναμη της και εκείνος, με τρόπο ξεκάθαρο, απαντά: «Δεν υπάρχει τίποτα πιο ενδιαφέρον από τους ανθρώπους» και εξηγεί, «Οι άνθρωποι ενδιαφέρονται πολύ για άλλους ανθρώπους. Οι άνθρωποι κάνουν τόσα πολλά, συναρπαστικά, συχνά τρελά και επίσης τρομακτικά πράγματα που είναι απίστευτο. Υπάρχουν επίσης τόσα πολλά άσχημα γεγονότα που συμβαίνουν. Αλλά θέλω επίσης να είμαι ειλικρινής και να δείξω τι συμβαίνει. Θέλω οι άνθρωποι να πλησιάσουν τους ανθρώπους. Μόνο τότε καταλαβαίνουμε ο ένας τον άλλον. Ίσως οι εικόνες μπορούν να βοηθήσουν από αυτή την άποψη»

Κλείνοντας, ο ίδιος αναφέρει πως οι φωτογραφίες κατά κάποιο τρόπο μιλάνε στα εσωτερικά μας συναισθήματα. «Θα παγώσεις για μια στιγμή. Ο εγκέφαλος μπορεί να συγκεντρωθεί και να εστιάσει όταν βλέπει μία εικόνα» αποκαλύπτει. Αν και το μέλλον είναι αβέβαιο, ο Jan διαβεβαιώνει πως θα επιλέγει «ιστορίες καθημερινής ζωής για ανθρώπους που ζουν με πόλεμο είτε τρόμο ή απλά προσπαθούν να ανταπεξέλθουν στις δυσκολίες της ζωής».

Website: https://janmoellerhansen.smugmug.com/
 

Facebook: https://www.facebook.com/janmolhan/?ref=hl
 

Instagram: https://www.instagram.com/janmoellerhansen/