Τα παιδιά ενός κατώτερου θεού

Η φωτογράφος Marinka Masséus, ταξίδεψε μέχρι την Τανζανία για να ευαισθητοποιήσει και να ενημερώσει τον κόσμο σχετικά με το πόσο συχνά τα άτομα με αλφισμό δολοφονούνται ή ακρωτηριάζονται με σκοπό να πουληθούν. 

Στην Τανζανία, μόνο το 2% του πληθυσμού με αλφισμό έχει καταφέρει να ξεπεράσει την ηλικία των 40. Σε μια χώρα όπου τα λευκοπαθητικά άτομα είναι αναλογικά περισσότερα από οπουδήποτε αλλού (στην Αφρική το ποσοστό είναι 1 στις 5.000 γεννήσεις ενώ ο παγκόσμιος μέσος όρος εμφάνισης του αλφισμού είναι 1 στις 20.000) κυνηγούνται σαν θηράματα. Μια γενετική πάθηση γίνεται αφορμή για εύκολο κέρδος και προκαταλήψεις. Πιστεύοντας πως τα εσωτερικά όργανα ή τα κόκκαλα των λευκοπαθητικών φέρνουν καλοτυχία, πολιτικοί και ευκατάστατα μέλη της τοπικής κοινωνίας βάζουν τιμή σε μια ανθρώπινη ψυχή.

Στη συνέντευξη που ακολουθεί, η προσφάτως βραβευμένη από το LensCulture φωτογράφος Marinka Masséus, καθιστά «επώδυνα» εμφανές το τίμημα, τόσο με τα λόγια όσο και με τις φωτογραφίες της.

Για εκείνην, η πρώτη γνωριμία με τον φακό έγινε στην ηλικία των εννέα, όταν ο μπαμπάς της της χάρισε την παλιά του φωτογραφική μηχανή. «Στο πανεπιστήμιο, ήμουν πάντα το κορίτσι με την κάμερα και όσο περνούσαν τα χρόνια, το πάθος μου για τη φωτογραφία μεγάλωνε» αναφέρει σήμερα. Για εκείνη η εικόνα, είναι ένας τρόπος να διοχετεύει τα συναισθήματά της, να προσφέρει ενημέρωση σε πράγματα που την ενδιαφέρουν βαθιά. «Η φωτογραφία μου περιστρέφεται γύρω από τους ανθρώπους και ειδικά θέματα σχετικά με την αδικία και την ανισότητα, που αποτελούν κινητήρια δύναμη της δουλειάς μου» σημειώνει η Ολλανδή φωτογράφος.

Τα όποια κίνητρα φαίνεται πως δίνουν την απαραίτητη ώθηση στην Marinka, που έχει ήδη δυο σημαντικές διακρίσεις (IPA Photographer of the Year 2016, LensCulture Portrait Award 2017) στο βιογραφικό της.

Η ίδια με τον φακό της εστιάζει στα ανθρώπινα δικαιώματα των παιδιών με αλφισμό στην Τανζανία και το Μαλάουι και μέσα από το project «Κάτω από τον ίδιο ήλιο», περιγράφει τι είδε και βίωσε κατά την παραμονή της εκεί.

Ξεκινώντας την αφήγηση της με στοιχεία που είναι ήδη γνωστά όπως η στέρηση των θεμελιωδών ελευθεριών για τα παιδιά αυτά, αποσαφηνίζει πως τα ίδια «διδάσκονται ότι η ύπαρξή τους είναι κατάρα» και εξηγεί: «Αν μια μητέρα γεννήσει ένα λευκοπαθητικό μωρό και δεν το σκοτώσει τότε και εκείνη και το νεογέννητο περιθωριοποιούνται ζώντας με τον φόβο των βάναυσων επιθέσεων». Σύμφωνα με την ίδια τα αποτελέσματα αυτής της σκληρής διάκρισης ήταν ευδιάκριτα και αισθητά καθώς τα παιδιά με αλφισμό ήταν τόσο ήσυχα κατά τη διάρκεια της φωτογράφισης, σχεδόν αόρατα. Η αντιμετώπιση της κοινωνίας, τα κάνει ενστικτωδώς να περνούν απαρατήρητα.

Με τις δολοφονίες να αυξάνονται ανησυχητικά επικίνδυνα, τα παιδιά απομακρύνονται από τις οικογένειές τους -όταν τα δέχονται- και ζουν απομονωμένα σε ειδικές κατασκηνώσεις, σε μερικές από τις οποίες, οι συνθήκες διαβίωσης είναι φρικτές, με ελάχιστη βασική φροντίδα.

Η Marinka για τις ανάγκες του project «Κάτω από τον ίδιο ήλιο» επισκέφθηκε πολλά τέτοια στρατόπεδα, αλλά σε ένα μη κυβερνητικό χώρο στο Μαλάουι δεν μπόρεσε να βγάλει τις φωτογραφίες που ήθελε και μοιράζεται μαζί μας τον λόγο.

Μετά από ένα μακρύ ταξίδι, έφτασε στο Mary Mother of God Center, που διευθύνει η Αδελφή Ελένη, έναν τόπο αγάπης όπως τον αποκαλεί η ίδια. Αρχικά τα παιδιά τους υποδέχτηκαν με τραγούδια ενώ αυτό που έκανε εντύπωση στη Marinka ήταν τα μέτρα ασφαλείας, «Οι εγκαταστάσεις βρισκόταν πίσω από το μεγαλύτερο τοίχο από σκυρόδεμα και την παχύτερη και μεγαλύτερη πόρτα χάλυβα που έχω δει ποτέ. Για να τα κρατήσουν ασφαλή» θυμάται. Όπως λέει: «Το μόνο που ήθελαν να κάνουν είναι να αγκαλιάζουν και να αγκαλιάζονται. Έχουν τόση μεγάλη ανάγκη να αγαπηθούν».

Όσο καιρό παρέμεινε εκεί, δεν τράβηξε φωτογραφίες για το έργο καθώς δεν το ένιωθε σωστό. «Απλά ήθελα να είμαι εκεί για τα παιδιά και να περνώ χρόνο μαζί τους» αναφέρει η φωτογράφος Marinka Masséus.

Συγκρίνοντας την ιστορία των παιδιών στο Μαλάουι με εκείνη των δύο 11χρονων δίδυμων κοριτσιών με αλφισμό στη Σουηδία που έχουν ήδη κάνει τα πρώτα τους βήματα στον χώρο της μόδας, έχουν φωτογραφηθεί για αρκετά Μέσα και δηλώνουν «ότι το να είσαι αλμπίνο είναι όμορφο» είναι εκπληκτικό το πόση διαφορά μπορεί να κάνει στην ζωή ενός ανθρώπου η παιδεία και η αγάπη.

Ίσως οι όχι και τόσο τυχαίες πράξεις καλοσύνης που όλοι έχουμε την ικανότητα να πράξουμε για κάποιον άλλον -στο βαθμό και στο περιβάλλον που μας επιτρέπεται ή επιλέγουμε- να είναι το αντίδοτο σε όσα συμβαίνουν.