Χαμένες Ατλαντίδες
Το 360π.Χ., ο Πλάτωνας, στους διαλόγους του «Τίμαιος» και «Κριτίας» κάνει αναφορά σε ένα νησί, «πέρα από τις Ηράκλειες στήλες», την Ατλαντίδα. Η Ατλαντίδα, σύμφωνα με τον Πλάτωνα, βυθίστηκε γύρω στο 9560π.Χ., «αργότερα έγιναν δυνατοί σεισμοί και πλημμύρες, και σε μια μόνο δεινή ημέρα και νύχτα όλοι οι πολεμιστές βυθίστηκαν μέσα στη γη, και ομοίως η νήσος της Ατλαντίδος χάθηκε στα βάθη της θάλασσας». Ένα κείμενο που γράφτηκε χιλιάδες χρόνια πριν, μια αναφορά που χωράει σε μια μόνο σελίδα, για ένα νησί που μετράει 12,000 χρόνια βυθισμένο στη θάλασσα, ήταν αρκετά για να δημιουργήσουν έναν από τους μεγαλύτερους μύθους και το «άγιο δισκοπότηρο» της αρχαιολογίας, μέχρι και σήμερα.
Ο μύθος (;) για την Ατλαντίδα θα έπρεπε να είχε «σβήσει», όπως συμβαίνει σε περιπτώσεις αναφοράς σε αρχαία κείμενα τα οποία χάνονται ή δασώνονται αλλά δεν υπάρχουν στοιχεία να αποδείξουν αν η αναφορά βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα ή στοιχεία φαντασίας. Η Ατλαντίδα όμως παρέμεινε «ζωντανή» παρά τα χρόνια που είχαν περάσει από την καταστροφή της. Τον πρώτο αιώνα μ.Χ. ο Φίλων της Αλεξάνδρειας κάνει λόγο για την Ατλαντίδα και την καταστροφή της σαν πραγματικό γεγονός. Ο «μύθος» παραμένει ζωντανός ανά τους αιώνες, άλλοτε κρυπτογραφημένος (Pope Clement I), άλλοτε για να υποστηρίξει θεωρίες επίπεδης Γης (Κοσμάς Ινδικοπλεύστης) και άλλοτε ως στοιχεία συντεταγμένων για να στηριχτούν αστρονομικές αλλαγές και υπολογισμοί (1378). Απόδειξη όμως δεν υπάρχει για να στηρίξει τον ίδιο το «μύθο» πέρα από το κείμενο του Πλάτωνα.
Από το 1627 μέχρι και τα τέλη του 19ο αιώνα οι αναφορές διαδέχονται η μια την άλλη, αλλά είναι όλες είτε κατασκευασμένες, είτε αναλύσεις επάνω στην αρχική αναφορά του Πλάτωνα. Ενώ ονόματα όπως του Νεύτωνα και τον Herbert Thompson και Le Plongeon προσπαθούν μάταια να ανακαλύψουν στοιχεία αδιάσειστα για του που θα μπορεί να βρισκόταν το νησί της Ατλαντίδας, το μόνο που καταφέρνουν να κάνουν είναι να κρατήσουν το «μύθο» ζωντανό και να μετατρέψουν την αναζήτηση σε κυνήγι χαμένου θησαυρού. Οι Ναζί προσπαθούν να συνδέσουν τους Άτλαντες με την άρια φυλή, ενώ συζητήσεις για γίγαντες που έφταναν τα έξι μέτρα (;) συνδέουν τους κατοίκους του νησιού με τους Έλληνες, τη Νορδική μυθολογία, ακόμα και με τις γραμμές Νάζκα. Ο Tolkien στο “Silmarillion” περιγράφει το νησί “Numenor” και την καταστροφή του, κάνοντας αναφορά στο μύθο της Ατλαντίδας. Άλλοι συγγραφείς χρησιμοποιούν το μύθο για να στηρίξουν τις δικιές τους ιστορίες ενώ το Hollywood αντλεί σενάρια για δεκάδες ταινίες. Η Ατλαντίδα όμως παραμένει χαμένη στα βάθη του ωκεανού.
Φτάνουμε στον 20ο αιώνα. Κάποιοι μελετητές κάνουν λόγο για τη Σαντορίνη, άλλοι τοποθετούν την Ατλαντίδα στο Μινωικό πολιτισμό ενώ κάποιοι απλά υποστηρίζουν ότι ήταν δημιούργημα του Πλάτωνα για να στηρίξει τις απόψεις του για την τέλεια κοινωνία.
Φτάνουμε στο σήμερα και στην τεχνολογία του Google Earth. Πρόσφατα η (όχι και τόσο έγκυρη εφημερίδα) Sun έκανε λόγο για την εύρεση της Ατλαντίδας χρησιμοποιώντας το Google Oceans. Για μια ακόμη φορά η χαμένη νήσος τράβηξε τα βλέμματα του επιστημονικού, και όχι μόνο, κόσμου. Το National Geographic ακολούθησε τις θεωρίες του Rainer Kühne, και τον Ulf Erlingsson και την ομάδα του, το Μάρτιο του 2011, στην αναζήτηση της χαμένης Ατλαντίδας, βασισμένοι κατά γράμμα στις περιγραφές του Πλάτωνα. Ένα ντοκιμαντέρ με τίτλο “Finding Atlantis” γυρίστηκε, που καλύπτει την αναζήτησή και τις ανασκαφές τους, που συνεχίζονται μέχρι και σήμερα. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η Ατλαντίδα βρίσκεται στο βυθό της θάλασσας, κάτω από στρώματα αλυκής περιοχής, στην Ισπανική νήσο Cádiz. Με την τελευταία λέξη της τεχνολογίας και δορυφορικές εικόνες, ανακάλυψαν ένα τεράστιο κτίσμα κάτω από την αλυκή περιοχή, που όχι μόνο δείχνει τετράγωνους σχηματισμούς που θυμίζουν σπίτια και ναούς αλλά «σπάει» σε κομμάτια στρογγυλά σαν τεράστια δαχτυλίδια, κάτι που θυμίζει τις περιγραφές του Πλάτωνα για τη διχοτόμηση της νήσου.
Είτε καταφέρουν να βρουν τις πολυπόθητες αποδείξεις που θα οδηγήσουν στη μεγαλύτερη αρχαιολογική ανακάλυψη, είτε αποδειχτούν λάθος όπως τόσοι άλλοι πριν από αυτούς, ένα είναι σίγουρο. Ο μύθος της Ατλαντίδας, χιλιάδες χρόνια μετά την αναφορά του στο κείμενο του Πλάτωνα, παραμένει πιο αληθινός από ποτέ. Ο κόσμος έχει ανάγκη φαίνεται να αναζητάει το παρελθόν του, να πιστεύει σε ιστορίες που δεν μπορεί να αποδείξει και να ψάχνει να βρει χαμένες, θαμμένες Ατλαντίδες. Ίσως μια μέρα έρθει στο φως κάποιο κείμενο που αποδείξει την αλήθεια ή το ψέμα στα λόγια του Πλάτωνα. Ίσως βρεθεί κάποτε η βυθισμένη υπερδύναμη των αρχαίων χρόνων. Μέχρι τότε το μόνο που μπορούμε να κάνουμε με σιγουριά είναι να αναρωτιόμαστε για το παρελθόν και όλα εκείνα που έχουν πλέον χαθεί.
